SỰ KIỆN QUANH TA (19)

LUẬN VỀ SÁCH

TRUYỆN MA KINH DỊ

– Bài Lan Hương

Mấy năm về trước, báo chí xuất bản ở Sài Gòn hay nhắc đến loạt truyện kinh dị, đa số đều lên án, bởi mấy người viết phê bình này cho rằng truyện ma “mang tính giật gân để câu khách” hoặc “chuyện ma kinh dị nhảm nhí” ?!

Trong khi đó không nói đến nội dung của hàng loạt cuốn phim nhựa, phim truyền hình nhiều tập chiếu trên tivi hằng ngày, sản xuất từ trong nước và nước ngoài, còn kinh dị, nhảm nhí gấp bội phần (vì hình ảnh sống động hơn chữ viết), như thế có công bằng không ? Và như nhà văn Nguyễn Việt tâm sự : hiện nay nhiều phim bộ truyền hình, phim nhựa, kịch trên sân khấu đã trước tác các tác phẩm truyện ma ấy, nếu không nói đã “đạo văn”, để khỏi trả tiền tác quyền. Đa số truyện ma bị trước tác đều dựa vào các tác phẩm của Nguyễn Lê Quan và Người Khăn Trắng (tức của 2 tác giả Nguyễn Việt và nhà văn Thượng Hồng vừa mới qua đời)

Theo người viết bài này được biết, đây thuộc hành động “ném đá giấu tay” của các nhà sách “không có đầu sách”, mướn người viết để “hạ bệ” lẫn nhau theo kiểu “trâu cột ghét trâu ăn”.

Những người viết truyện ma

Bởi nhìn vào “lịch sử” những người viết truyện ma hiện giờ chỉ đếm trên đầu ngón tay, mà mỗi người viết ấy đã có “sân riêng”. Chúng ta hãy nghe lời tâm sự của nhà văn, nhà báo Nguyễn Việt như sau :

“…Trong thời gian từ năm1965 đến năm 1968, nhà văn nhà báo Nguyễn Việt còn viết sách và trông coi kỹ thuật ấn loát cho hai ông “trùm làm sách lá cải” là ông Bạch Vân (Nguyễn Văn An) và ông Bê (Nguyễn Văn Bê), bằng các cuốn truyện bằng tranh do họa sĩ Nguyễn Thọ và Trường Tồn (nay đã đổi tên họa sĩ Nguyễn Tài và Chinh Phong) vẽ qua các tựa liên hoàn như Con quỷ truyền kiếp, Lão tướng số, Cuộc đời của bé Phước, Con quỷ một giò v.v… và viết tiểu thuyết ma thường dày hơn 100 trang khổ 14 x 20cm ký dưới bút hiệu ký chung là Người Khăn Trắng, Khách Giang Hồ, gồm các người viết “ruột” như Nguyễn Việt, Hoàng Phương Hùng (Thượng Hồng), An Dạ Thảo, Vương Mộng Linh, Thể Hà Vân cùng một số tác giả vãng lai khác.

“Bây giờ vào những năm từ 2007 trở về sau, loại truyện ma kinh dị bắt đầu xuất hiện trở lại trên các nhà sách, chỉ còn hai nhà văn nhà báo là Nguyễn Việt và Hoàng Phương Hùng (đã đổi tên Thượng Hồng) viết. Về sau có thêm vài tác giả khác. Nhà văn Thượng Hồng ưu tiên giữ bút hiệu Người Khăn Trắng, còn nhà văn Nguyễn Việt ký với Nguyễn Lê Quan hoặc Khách Giang Hồ….”

Nên truyện ma kinh dị đã xuất hiện trên 40 năm qua tại Sài Gòn. Và như đã nói những người viết truyện ma đều tự nhận các sáng tác của mình thuộc vào hàng sách “lá cải” do những ông trùm “sách lá cải” đặt hàng. Bởi khi muốn kinh doanh vào ngành hàng nào, người đầu tư phải tìm hiểu thị trường mới mong có lợi nhuận.

Những người đầu tư vào truyện ma khi xưa là ông Bê và Bạch Vân như đã nói, họ đã thành công từ truyện tranh cho đến tiểu thuyết; những người về sau thuộc hàng đại gia giàu tiền và có đủ phương tiện nằm trong Tổng Phát Hành Sách Báo thời bấy giờ là Đồng Nai, Nam Cường, Nguồn Sống muốn chen chân cũng không có người viết, hoặc có cũng không thể để tên Người Khăn Trắng hay Khách Giang Hồ, vì đã trở thành ”thương hiệu độc quyền” của mấy ông trùm sách lá cải này.

Sách văn học ?

Chúng ta hãy đọc một vài đoạn mà các báo ở Sài Gòn vừa lên tiếng “phê bình” loại truyện ma, kinh dị nói trên :

“Loại sách này xuất hiện trên thị trường khoảng năm 2007, ban đầu chỉ có NXB Thanh Hóa xuất bản với khoảng trên 20 đầu sách dưới chủ đề truyện kinh dị chọn lọc, tuyển tập “ma nữ đa tình”. Thấy loại sách này “hốt bạc”, có ít nhất ba NXB : NXB Lao Động, NXB Thanh Niên và NXB Đà Nẵng đã nhảy vào, chen chân với  số lượng lên đến hàng trăm tựa, núp dưới danh nghĩa sách văn học. (lời người viết : chưa tác giả nào dám tự nhận loại sách này thuộc sách văn học !)

“Xem qua đề dẫn của những quyển sách này thì rất “nhẹ nhàng”: những truyện (ma, kinh dị) trong quyển sách này là do quá trình sưu tầm, hay “đó là những câu chuyện hoàn toàn hư cấu… với mục đích mong mọi người sống thiện, sống đúng đạo lý, đừng bao giờ hại đến ai”.

“Có NXB còn ngụy biện “không có chủ trương tuyên truyền mê tín dị đoan. Đây là tác phẩm văn học hư cấu trong không gian huyền ảo với mục đích mang đến cho bạn đọc giá trị nghệ thuật cũng như giá trị giáo dục”… Tuy nhiên, nếu những ai từng đọc qua những quyển sách này có thể sẽ bị ám ảnh bởi những câu chuyện quỷ nhập, đi đêm gặp ma, xác chết không đầu  và những trò mê tín dị đoan như gọi hồn, làm phép, yểm bùa trừ ma quỷ… Để câu khách hơn, trong một số truyện còn khai thác  cả chuyện phòng the, chuyện dung tục… trái thuần phong mỹ tục. ..”

Không biết người viết phê bình này đúng hay sai, có thể vì một vài người viết mới gia nhập vào làng viết sách truyện ma, đã quá tay khi diễn tả chuyện phòng the cho thêm phần gây cấn giật gân để câu khách, trái với lối dựng truyện của hai tác giả kỳ cựu là Người Khăn Trắng và Khách Giang Hồ khi xưa và bây giờ. Mặc dù cũng có những đoạn ái tình nhục dục cho câu chuyện thêm phần linh động, cuốn hút người đọc nhưng chưa bao giờ họ viết trái thuần phong mỹ tục, bởi họ là những người viết chuyên nghiệp, cũng từng là người biên tập trong ngành sách báo.

Có nhảm nhí không ?

Chúng ta hãy đọc một vài lời dẫn truyện sau đây của Khách Giang Hồ và Người Khăn Trắng, nhằm đánh giá truyện ma được viết như thế nào :

“Trong chúng ta có lẽ ai cũng đã nghe qua hoặc xem sách báo phim ảnh, nói về các loài ma quỷ thường xuất hiện đi phá quấy hay xâm hại đến tâm linh con người. Nhất là trong thời đại văn minh, màn ảnh và truyền hình thường quảng bá những bộ phim kinh dị nói về các loài ma quỷ một cách kinh dị gớm ghiết.

“Thật sự trên thế gian này có ma quỷ hay không ?

“Ở phương Tây, đa số người biết đến ma quỷ là loài ma cà rồng, thứ ác quỷ hữu hình có răng nanh chuyên đi hút máu, sống trà trộn cùng loài người. Nhưng trong thực tế ma cà rồng hoàn toàn không có thật, nó chỉ là truyền thuyết sau trở thành huyền thoại, bởi sự hư cấu của các nhà văn châu Âu từ đầu thế kỷ 19 trở lại đây.

“Còn trong thế giới tâm linh phương Đông, không ai nói đến ma cà rồng, thứ ác quỷ hữu hình nói trên; mà chỉ nhắc đến những loài ma quỷ vốn vô hình vô sắc, thường xâm nhập vào phần xác con người rồi dùng linh hồn ma quỷ để chi phối con người đi thực hiện những chuyện tàn bạo ác nhân thất đức. Hay rùng rợn hơn khi nói đến quỷ nhập tràng, ma sói, tương tự như loài ma cà rồng nơi phương Tây vừa nói mà thôi.

“Nhưng dù là ma hay quỷ, hữu hình hay vô hình, nhưng chưa ai đã thấy được hình dáng của ma quỷ, nếu có là chỉ do óc tưởng tượng mà hình thành trong tâm trí mọi người. Nên có người cho rằng, ma quỷ xuất hiện chỉ do ảo giác sinh ra ảo ảnh, hay dùng triết lý để nói “người cũng là ma, ma cũng là người”, vì cái tâm của người khi không tốt là chính linh hồn của loài ma quỷ đang dựa vào phần xác để thực hiện những thứ tội ác mà “trời không dung, đất không tha” kia thôi.

“Mà tại sao lại có hiện tượng ma báo oán?

“Nếu bạn đã xem bộ phim “Oan hồn” chiếu trên màn ảnh nhỏ, kể về một thanh niên bị giết oan ức, vì thế linh hồn anh ta không thể siêu thoát, phải trả xong mối thù tức phải báo oán, đồng thời làm thêm điều thiện, cuối cùng linh hồn của anh cũng đã được giải thoát lên cõi vĩnh hằng.

“Cuốn phim trên rất tương hợp với cuộc đời thường, do nội dung và hình ảnh đã diễn đạt đến hiện tượng : ma luôn ở cạnh mọi người, nhưng người lại không bao giờ thấy được ma hoặc chỉ có những nhà ngoại cảm, người sống trong thế giới tâm linh mới thấy ma luôn xuất hiện xung quanh chúng ta. Vì thế, nếu không có thù sẽ không có oán để hồn ma đến trả hận.

“Cho nên, nếu chúng ta không tham sân si thì không bao giờ phải gặp ma, dù chỉ do ảo giác, ảo ảnh từ tâm linh sinh ra những tưởng tượng đến mê tín”.

Hay một đoạn giới thiệu sách sau đây :

“Từ cổ thiên kim, trên cõi dương gian có biết bao nhiêu câu chuyện được thêu dệt mờ ảo về cõi âm. Cõi huyền bí, hư hư, ảo ảo ấy cho đến nay cũng là những câu chuyện từ cõi người mà ra.

“Bởi vậy, hầu như những chuyện ma quái lưu truyền trong dân gian, hay viết thành sách nỗi tiếng như “Liêu trai chí di” (Trung Quốc), “Truyền kỳ mạn lục” (Việt Nam) và nhiều cuốn sách khác đều như thể là hiện thân phía âm bản của thế giới con người. Cuộc đấu tranh giữa cái ác và cái thiện, cái thấp hèn và cái cao thượng, những khát vọng công lý với lẽ sống công bằng, mơ ước về một cuộc sống hạnh phúc… đều là những chủ đề lớn trong những câu chuyện kinh dị ấy. Do đó, sau những lớp áo khói sương vô hình mang màu sắc tâm linh lại chính là những điều gần gủi, thiết cốt với con người.

“Những tập truyện mà của tác giả Người Khăn Trắng cũng không ngoài những chủ đề này. Từ những câu chuyện lưu truyền đâu đó trong dân gian, tác giả Người Khăn Trắng bằng hư cấu văn học đã xây dựng những câu chuyện ma không chỉ “đọc chơi cho vui” mà còn mang ý nghĩa nhân văn khá sâu sắc, cùng những bài học khá thấm thía về lẽ sống, về cách làm người…

“Trong một số tập tác giả đã thể hiện rõ tính đấu tranh giai cấp. Những kẻ gieo rắc cái ác, thường là bọn cường hào ác bá, sau khi thoả mãn nhục dục, đã giết hại các cô thiếu nữ trong trắng rủ bỏ trách nhiệm. Hồn ma các nàng hiên về trả thù. Đó cũng là khát vọng của nhân dân, trong khi chưa được pháp luật trừng phạt thì hãy dùng phép mầu của tâm linh trừng trị bọn chúng…”

Lan Hương

DÂN CALIFORNIA

KHỐN ĐỐN VÌ TIỀN PHẠT

GIAO THÔNG… CẮT CỔ 

10 tỉ USD là số tiền phạt vi phạm luật lệ giao thông mà dân California (Mỹ) đang nợ chính quyền bang. Giá phạt ở đây bị chỉ trích là cắt cổ các bác tài, cách phạt thì là những cái bẫy khó thoát.

Fox News dẫn một ví dụ điển hình về trường hợp của cư dân tên Casey Campbell, một cựu binh sống sót trở về sau 2 chuyến phục vụ ở Iraq, nhưng đang phải vật lộn để sống được ở California. Ông này lãnh vé phạt 25 USD vì lái xe không thắt dây an toàn và không có biển số trước, nhưng “số tiền lẻ” này lập tức nhảy lên thành “tiền chẵn” 300 USD sau khi cộng các phụ phí và kiểm tra tổng thể. Không trả được tiền phạt, số tiền tăng gấp đôi thành 600 USD, sau đó là 819 USD khi ông không ra tòa đúng thời hạn.

Campbell bị thu bằng lái, vé phạt cũng bị phong tỏa. Sau đó, ông bị nhốt luôn xe vì tội lái xe đi làm khi đang bị treo bằng. Điều này càng gây khó khăn để ông kiếm sống, khiến ông phải phá sản và rơi vào tình trạng vô gia cư.

Đứng ở một góc đường tại Los Angeles, ông nói : “Tiền phạt lên đến 4.000 USD sau 2 trát hầu tòa.Và một khi vé phạt đã bị phong tỏa, quan tòa phán rằng chẳng còn có thể làm gì được nữa. Chuyện cứ càng ngày càng trở nên nghiêm trọng và đến một giai đoạn nào đó, anh không còn đứng được trên 2 chân nữa”.

Campbell không phải là nạn nhân duy nhất giữa tình trạng bị chỉ trích là “tận thu” người tham gia giao thông ở bang California. Hiện có đến 4 triệu cư dân California, tức 17% dân số đủ tuổi thành niên của bang đông dân nhất nước Mỹ, đang bị treo bằng vì nợ tiền phạt hoặc không ra tòa đúng thời hạn.

Tình trạng này phổ biến đến độ Thống đốc California, Edmund “Jerry” Brown đã phải đề nghị chương trình ân xá cho những người nợ phạt giao thông. “Đó là một cái bẫy bần cùng. Nếu không có đủ tiền đóng phạt, nhiều người không ra tòa vì sợ bị phạt tù. Thế là chính quyền bang tự động treo bằng lái của họ”, Theresa Zhen, một luật sư chuyên biện hộ cho những người vi phạm giao thông, nhận xét.

Hệ thống xử phạt giao thông ở California bị chỉ trích là những cái bẫy khó tránh

Fox News cũng dẫn lời một cư dân đang xếp hàng giữa khoảng 100 người để chờ tới lượt đóng phạt tên Adolf Barley cho biết : “Tôi bị một vé phạt đã nhảy lên đến con số 5.000 USD. Bạn sẽ phải làm một trong 3 chuyện: ở tù, lao động công ích hoặc đóng phạt”.

Một người vi phạm khác thì cho biết vé phạt của ông tăng thành 2.500 USD và ông bị treo luôn bằng lái do không ra tòa, vốn được ấn định vào thời điểm ông đang phải nằm viện.

Những người chỉ trích bảo rằng cách phạt vi phạm giao thông ở California là một hình thức làm tiền trắng trợn không hơn không kém, cũng là cái bẫy dễ lọt. Chẳng hạn nếu bị phạt 100 USD vì không mua bảo hiểm, số tiền này sẽ tăng thành 290 USD khi cộng thêm một loại phí phạt của bang, thành 416 cho một loại lệ phí của tòa trước khi “biến hóa” thành 490 USD khi cộng thêm một loại phụ phí y tế. Nếu đóng phạt ngay lập tức, người ta vẫn phải cộng thêm 325 USD nữa, tổng cộng thành 815 USD.

“Nếu không đóng phạt, người ta sẽ bị treo bằng lái và rơi vào cái vòng đói nghèo luẩn quẩn”, một luật sư tên Christine Sun phát biểu.

Báo LA Weekly thì dẫn lời một cảnh sát giao thông vừa nghỉ hưu ở Los Angeles tiết lộ mỗi ca trực ông phải viết được 20 giấy phạt, còn nếu làm thêm giờ thì phải “sản xuất” ra 32 cái. Để chạm được tới “quota”, ông cho biết phải gian lận tống đơn phạt ngay cả khi chưa hết thời hạn đậu xe hoặc khi xe chỉ mới lấn vào vùng cấm đậu vài cm. “Đó là cách duy nhất tôi có thể hoàn thành nhiệm vụ. Tất cả đều là chuyện tiền bạc”.

Đến cả Thống đốc Brown còn gọi hệ thống xử phạt giao thông của bang California sầm uất là “tận cùng của sự tuyệt vọng”. Ông kêu gọi các dân biểu cố gắng cân đối ngân sách của bang mà không phải tận thu những người kém may mắn nhất.

Ông đã đề nghị một chương trình ân xá kéo dài 18 tháng, cho phép những người nợ tiền phạt quá kỳ hạn được phép trả 1/2 tiền phạt và được phục hồi bằng lái.

Yên Huỳnh chuyển tiếp

VIAGRA CHO PHÁI NỮ

VÀ NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT

– Linda Geddes

Barbara Gattuso bắt đầu cảm nhận sự thay đổi về nhu cầu tình dục với chồng, Gregg, vào những năm bà sắp bước sang tuổi 40. “Tôi không bao giờ nói với ông ấy về điều này, nhưng tôi không có chút hứng thú nào với tình dục.” (triệu chứng lãnh cảm)

Trong suốt nhiều năm, Gattuso, hiện 66 tuổi, trở nên quen với việc lảng tránh chồng để không phải từ chối chuyện chăn gối một cách thẳng thừng. Bà thường đi ngủ sớm và ra khỏi giường trước khi chồng thức dậy.

“Sau một thời gian, tôi bắt đầu tự hỏi chuyện gì đang xảy ra ? Tôi yêu chồng mình, chúng tôi có một cuộc hôn nhân và những đứa con tuyệt vời, điều gì đang xảy ra ?” Vấn đề là ham muốn. Đa số những ai từng chung sống lâu năm đều hiểu rằng sự nồng cháy ban đầu sẽ dần mất đi, thế nhưng bà Gattuso lại không hề có hứng thú với tình dục, không chỉ với chồng mà với tất cả những người khác.

Một số nhà tâm lý tình dục học cho rằng sự biến đổi trong ham muốn tình dục là hoàn toàn bình thường, nhất là khi phụ nữ trở nên lớn tuổi. Một số người cho rằng đây là một căn bệnh, bắt nguồn từ sự thiếu cân bằng về chất trong não.

Ngày nay, có một loại thuốc có thể giúp điều trị căn bệnh này. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) hồi đầu tháng 6/2015 đã lập một uỷ ban để xem xét liệu Flibanserin – được mệnh danh là ‘thuốc Viagra dành cho nữ’, có thể được sử dụng ở các bệnh nhân hay không ? Tuy nhiên đó là một câu hỏi gây tranh cãi lớn.

Điều gì làm nên sự thiếu vắng ham muốn tình dục (HSDD), và Flibanserin có thể giúp như thế nào ?

Phụ nữ không phải là phái duy nhất phải đối mặt với các vấn đề về tình dục khi lớn tuổi. Sự thịnh hành của Viagra là một bằng chứng. Một trong các danh hài, George Burns, từng nói : “Tình dục ở tuổi 90 giống như là bắn bi-da bằng dây thừng.” Tuy nhiên vấn đề này thường khác nhau ở hai giới.

“Trong ngành dược phẩm, có ba lý do gây rối loạn tình dục ở đàn ông: Sự cương cứng, cương cứng và cương cứng,” Stephen Stahl, một nhà tâm lý học ở Đại học California, San Diego, nói. “Và có ba lý do gây rối loạn tình dục ở phụ nữ: Sự ham muốn, ham muốn và ham muốn.”

Nguyên nhân gây nên tình trạng thiếu ham muốn và nguồn gốc của sự ham muốn vẫn còn là điều bí ẩn với các nhà khoa học. Một trong các giả thiết là nó bắt nguồn từ việc phần trước của não, vốn điều hành những công việc hàng ngày, như gửi thiệp sinh nhật hoặc điều hành vấn đề ở công sở, không thể bị tắt đi.

Kết quả là mạch phần thưởng trong não, vốn tạo động lực và khoái cảm, bị chặn.

Sau khi Viagra điều trị khá thành công rối loạn tình dục ở nam giới, các hãng dược phẩm bắt đầu đua nhau sản xuất loại thuốc tương tự cho phụ nữ. Tuy nhiên thuốc này lại nhằm điều trị não bộ, thay vì cơ quan sinh dục.

Flibanserin là một trong những thuốc dẫn đầu. Ban đầu thuốc này được sản xuất với mục đích chống trầm cảm, nhưng lại không có nhiều tác động lên tâm trạng của người sử dụng. Tuy nhiên những phụ nữ thử nghiệm thuốc lại nhận thấy tác dụng phụ của thuốc : Làm tăng ham muốn tình dục.

Flibanserin có vẻ như đã điều chỉnh sự cân bằng giữa các chất dẫn truyền thần kinh, trong đó có dopamine, noradrenaline và serotonin. Dù không còn được sử dụng làm thuốc chống trầm cảm, nhưng nó nhanh chóng được chuyển sang làm thuốc kích thích cho các phụ nữ bị hội chứng thiếu ham muốn tình dục. Các phụ nữ tham gia thử nghiệm ban đầu nói họ “thoả mãn hơn trong hoạt động tình dục”, nhưng loại thuốc này không làm tăng đáng kể sự thèm muốn tình dục. Kết quả là nó không được FDA thông qua vào năm 2010. Một số nghiên cứu sâu hơn lại chỉ ra loại thuốc này trên thực tế có làm tăng nhu cầu tình dục, dù là rất ít.

“Vấn đề là làm sao để đo đạc mức tăng này ?” Susan Scanlan, chủ tịch chiến dịch Even The Score, vốn ủng hộ việc sử dụng thuốc để chữa trị hội chứng thiếu ham muốn tình dục. “Một phụ nữ ở Mỹ trung bình quan hệ tình dục 3 lần một tháng. Nếu người dùng thuốc không quan hệ đủ ba lần, liệu điều đó có nghĩa là loại thuốc này không hiệu quả ?”

Trên thực tế, các phụ nữ dùng Flibanserin nói họ quan hệ trung bình 2,5 lần trong 28 ngày, so với con số 1,5 ở các phụ nữ mắc hội chứng HSDD không dùng thuốc. Một số bệnh nhân thử nghiệm thuốc nói họ đã nhìn thấy sự tiến triển đáng kể.

Gattuso đã tham gia thử nghiệm thuốc Flibanserin vào năm 2011. Ban đầu bà được cho dùng thuốc giả và bà nói không thấy có tác dụng gì, dù bà đã nỗ lực làm nóng lại đời sống tình dục.

Tuy nhiên sau quá trình thử nghiệm ban đầu, bà được cho dùng thuốc thật. “Chỉ trong vài tuần, tôi cảm thấy như là một người khác hẳn,” bà nói. “Tôi thức dậy nửa đêm và âu yếm chồng, sự gần gũi, sự ham muốn chắc chắn 100% đã xuất hiện”. “Tôi nghĩ một số phụ nữ có vấn đề về ham muốn và tôi cho rằng việc trị liệu bằng thuốc sẽ giúp ích.

Các bệnh nhân xem Flibanserin là cơ hội cuối cùng.“Khi loại thuốc này không được chứng nhận, không những tôi mà hàng trăm nghìn phụ nữ khác cảm thấy rất buồn vì chúng tôi không biết phải làm gì với hội chứng của mình”.(theo Linda Geddes)

Yên Huỳnh chuyển tiếp

PHẢI LÀM GÌ

KHI BỊ MẤT BÓP ?

Cái đồ vật nhỏ nhít luôn luôn được phải mang theo mỗi khi chúng ta ra khỏi nhà, đó là cái ví, cũng gọi là cái bóp, trong đó chúng ta cất giữ những giấy tờ tùy thân quan trọng, như bằng lái xe, thẻ căn cước (ID), thẻ tín dụng, thẻ nhà băng, và tiền…

Tuy nhỏ bé, nhưng nó lại dung chứa những giấy tờ quan trọng có thể coi như trọn vẹn lý lịch của mỗi người chúng ta. Người nào vô tình nhặt được nó có thể tìm đến với chúng ta dễ dàng… để giao trả, nếu đó là người ngay; hoặc mượn danh chúng ta để mưu cầu hoặc thực hiện những việc làm phi pháp, nếu đó là kẻ gian. Đơn giản nhất, kẻ gian cũng có thể rao bán lý lịch của chúng ta để lấy ít tiền còm.

Bây giờ người ta có thể mua giấy tờ giả một cách dễ dàng trên mạng với giá 100 Mỹ kim một tờ. Vì thế nếu chẳng may bị mất bóp, xin hãy bình tĩnh làm ngay những công việc sau đây, tuy được xếp theo thứ tự nhưng thực ra việc nào cũng là… ưu tiên cả :

1/. Gọi ngay cho các công ty cấp thẻ tín dụng. Nói là “các”, nhưng thực ra bạn chỉ nên mang một thẻ tín dụng trong bóp khi đi ra ngoài mà thôi. Ngay cả khi bạn có nhiều thẻ khác nhau. Bởi vì, tiêu pha gom vào một thẻ giúp bạn dễ nhớ để trả tiền, mau chóng tích lũy điểm thưởng; và nhất là ngày hôm nay, sau khi mất bóp, bạn sẽ thấy việc báo cáo dễ dàng hơn nhiều nếu chỉ có một thẻ tín dụng bị mất.

Khi gọi để thông báo, xin nhớ cho công ty biết, lần cuối cùng bạn dùng thẻ là ngày nào để người ta có thể loại trừ những khoản chi tiêu bất hơp pháp sau đó. Nhưng trở ngại trước mắt là bạn không nhớ điện thoại của công ty tín dụng và cũng quên không lưu trữ nó vào sổ !

Không hề gì, bạn có thể tìm những chi tiết đó trên mạng Internet: Cứ việc vào Google, và gõ tên của công ty tín dụng vào khung tìm kiếm (search) là bạn sẽ có ngay số điện thoại cần thiết. Liên lạc được với công ty tín dụng rồi, phần còn lại là công việc của họ.

2/. Thông báo ngay với cảnh sát địa phương về việc mất ví và những giấy tờ quan trọng trong đó. Bạn sẽ nhận được một tờ biên nhận về báo cáo này. Giữ kỹ tờ biên nhận để được miễn trừ mọi trách nhiệm liên quan những gì xảy ra sau đó.

Thí dụ : Không chịu trách nhiệm về việc kẻ gian dùng bằng lái xe của mình làm việc phi pháp, không trách nhiệm về việc kẻ gian dùng thẻ tín dụng của mình để mua sắm…

3/. Lấy hẹn với DMV (Nha Lộ Vận) để đến văn phòng làm đơn xin bằng lái xe thay thế. Đây là một công việc khá phiền phức. Bạn không thể làm đơn qua điện thoại, hoặc trên mạng hoặc qua email được. Hơn nữa bạn phải mang đến một số giấy tờ để chứng minh lý lịch của mình. Nên gọi để lấy hẹn và hỏi trước về những giấy tờ đó.

4/. Nếu đang đi du lịch ở ngoại quốc mà bị mất bóp, thì chắc hẳn trong đó có sổ thông hành (Passport). Nếu sổ thông hành do chính phủ Mỹ cấp, bạn phải báo ngay cho Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ tại số 877-487-2778. Nhưng trên hết, không nên mang sổ thông hành theo người: Chỉ trừ trường hợp bất khả kháng, chúng ta không nên mang nó trong bóp, mà phải cất giữ ở một nơi tín nhiệm.

5/. Nếu thẻ An Sinh Xã Hội (Social Security Card) bị mất, xin báo cáo với Văn Phòng Tổng Thanh Tra Hoa Kỳ tại số: 800-269-0271. Nhưng không có lẽ gì chúng ta lại mang theo sổ An Sinh Xã Hội trong người. Ngay cả khi đi làm giấy tờ trong nước Mỹ, chúng ta sẽ được hỏi về số an sinh xã hội mà chẳng bao giờ phải xuất trình cái thẻ đó ra cả. Tốt nhất là hãy giữ ở một nơi kín đáo, tín nhiệm, chứ đừng mang trong bóp.

6/. Thông báo cho các Sở Thâu Thập Tin Tức Tín Dụng (Credit Bureau) về việc vừa bị mất bóp mất thẻ, và yêu cầu các cơ quan đó đặt một thông cáo khẩn về nguy cơ gian lận (Fraud Alert) trên hồ sơ tín dụng của bạn. Với bản thông cáo đó, bất cứ ai muốn xin thẻ tín dụng bằng số an sinh xã hội của bạn, thì các cơ quan này cũng sẽ thông báo cho bạn ngay trước khi hồ sơ được cứu xét. Bạn có thể yêu cầu duy trì thông cáo Fraud Alert đó trong vòng 90 ngày mà không phải đóng một lệ phí gì cho các Credit Bureau cả.

Có 3 cơ sở giữ lý lịch tín dụng, nhưng bạn chỉ cần liên lạc với 1 trong 3 nơi, và họ sẽ thông tri cho nhau về việc bạn vừa bị mất giấy tờ, đó là :

Equifax: 1-888-766-0008 – Experian: 1-888-397-3742 Và Transunion: 1-800-680-7289

Xin biết cho rằng, trên nước Mỹ, nạn ăn cắp lý lịch để thực hiện những hành vi phi pháp gian lận đã gây ra một thiệt hại đáng kể hằng năm, tính đổ đồng mỗi nạn nhân bị thiệt hại 5.720 Mỹ kim. Thật là một con số lớn ! Chỉ trong trường hợp chính bạn là người gọi điện thoại để xin thẻ tín dụng thì mới tiết lộ các chi tiết về lý lịch (như số an sinh xã hội, ngày sinh, địa chỉ…), còn ngoài ra nếu một người nào gọi tới, gửi email tới để hỏi về các chi tiết đó, xin đừng bao giờ tiết lộ cả.

Đó là những điều chúng ta cần biết để giữ mình. Nhưng trên hết hy vọng những trường hợp rắc rối đó sẽ không xảy ra cho người nào trong chúng ta.

mỹ Nhàn chuyển tiếp